JKOSTIKOS

"«Ακούγεται» και δεν «αποδεικνύεται» ότι όξινα τρόφιμα π.χ. λεμόνι, γκρέιπφρουτ, ανανάς καθώς επίσης πληθώρα καρυκευμάτων και συνδυασμός αυτών είναι δυνατόν να δώσουν λύση επειδή έχουν λιποδιαλυτικές ικανότητες. Δυστυχώς, όλα αυτά τα δεδομένα απευθύνονται κυρίως στην ψυχολογική απογοήτευση που νιώθει κάποιος, μετά από άκαρπες προσπάθειες για απώλεια βάρους. Ο μύθος αυτός επιβεβαιώνεται από τους περισσότερους διαιτολόγους, οι οποίοι θα ήταν οι πρώτοι που θα προωθούσαν όλα αυτά τα «μαγικά» σκευάσματα – τρόφιμα. Άλλωστε θα βοηθούσαν στην καλύτερη εξέλιξη της πορείας της δίαιτας αφού δεν θα χρειαζόταν να προβούν σε οποιοδήποτε διατροφικό περιορισμό. Η πραγματικότητα είναι ότι ο μηχανισμός της λιπόλυσης είναι συγκεκριμένος και ελάχιστοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να τον επηρεάσουν. Ο κυριότερος από αυτούς είναι η προσλαμβανόμενη – δαπανούμενη ενέργεια. Πρέπει η προσλαμβανόμενη ενέργεια να είναι μικρότερη από την δαπανούμενη. Αυτή η κατάσταση θα οδηγήσει σε αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας και εκεί θα διεγερθεί ο μηχανισμός της λιπόλυσης. Παρόλα αυτά, στην προσπάθεια για μια αξιόλογη ταξινόμηση όλων αυτών των ουσιών, θα διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν τρεις μεγάλες κατηγορίες. Μία που περικλείει όλα εκείνα τα σκευάσματα τα οποία πιθανόν να έχουν κάποια συνεισφορά στην εγρήγορση του μεταβολισμού και στην απώλεια λιπώδους ιστού, αλλά υπό προϋποθέσεις, μία με ουσίες που αστόχως χαρακτηρίζονται ως «λιποδιαλύτες» και τέλος εκείνη η κατηγορία ουσιών που κατέχουν σωρεία δυσμενέστατων παρενεργειών για τον ανθρώπινο οργανισμό. Στην πρώτη κατηγορία, πρωταγωνιστούν ουσίες όπως το αμινοξύ τυροσίνη, το ασβέστιο, η καφεΐνη, η καψαϊκίνη και η επιγαλλοκατεχίνη. Η συνδυαστική δράση αυτών των ουσιών, έτσι όπως τεκμηριώνεται από αξιόπιστες μελέτες μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βασικού μεταβολισμού από 2% έως 4,6%. Αυτό που αξίζει να τονισθεί είναι πως στις μελέτες χρησιμοποιούνται μίγματα των πιο πάνω ουσιών σε σχετικά μεγάλες δόσεις και όχι οι πλούσιες διατροφικές τους πηγές. Έτσι λοιπόν το να ισχυριστεί κάποιος πως καταναλώνοντας σόγια που αποτελεί εξαιρετική πηγή τυροσίνης, πίνοντας ένα φλιτζάνι πράσινο τσάι, πλούσια πηγή επιγαλλοκατεχίνης, τρώγοντας γιαούρτι που εμπεριέχει ασβέστιο, πίνοντας καφέ και άρα καφεΐνη ή «πυροδοτώντας» τον οργανισμό του με κόκκινη πιπεριά, θαυμάσια πηγή καψαϊκίνης, θα δει κάποιο αποτέλεσμα στο σωματικό του λίπος, είναι μάλλον άτοπο και άστοχο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως αξιόπιστα συμπληρώματα διατροφής που εμπεριέχουν ανάλογους συνδυασμούς και προτείνονται μόνο από ειδικούς, δεν μπορούν επικουρικά (το τονίζουμε επικουρικά) να συνεισφέρουν στην απώλεια βάρους, πάντα παράλληλα με μια ισορροπημένη διατροφή και αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Στην δεύτερη κατηγορία ουσιών, αυτών που στερούνται πραγματικής δράσης ως αρωγοί της απώλειας λίπους, αλλά παράλληλα δεν εμφανίζουν παρενέργειες, συναντάμε ουσίες όπως η καρνιτίνη και η λεκιθίνη. Η Καρνιτίνη ανακαλύφθηκε το 1905 όταν απομονώθηκε από μυϊκό ιστό μοσχαριού. Η ουσία αυτή, που συμμετέχει στη παραγωγή ενέργειας από λιπαρά οξέα, έχει χρησιμοποιηθεί με ιδιαίτερη επιτυχία σε καταστάσεις μυοκαρδιοπάθειας και καρδιακής ανεπάρκειας και σήμερα βρίσκεται στο στόχαστρο πολλών ερευνών που αφορούν στην υγεία της καρδιάς. Έγκριτες όμως μελέτες που να ανάγουν την καρνιτίνη σε δραστική ουσία για αδυνάτισμα δεν υπάρχουν. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την λεκιθίνη. Παρόλο που είναι μια ουσία με θετική επίδραση στο λιπιδαιμικό μας προφίλ, δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά η οποιαδήποτε συνεισφορά της στην απώλεια λίπους. Στην τρίτη κατηγορία όλων αυτών των ουσιών που βρίσκονται αυτό τον καιρό στην επικαιρότητα, συναντάμε ουσίες που έγραψαν «ιστορία», με εκατοντάδες θύματα παγκοσμίως. Μια εξ αυτών, που δυστυχώς ακόμα και σήμερα, αν κάποιος επιμείνει μπορεί να βρει κάτω από τον πάγκο ενός καταστήματος με συμπληρώματα για αθλητές, σε κάποιο γυμναστήριο ή μέσω διαδικτύου, είναι η εφεδρίνη. Την εφεδρίνη την χρησιμοποιούν παράνομα εδώ και χρόνια αθλητές υψηλού επιπέδου, για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους. Δυστυχώς όμως, η χρήση της εφεδρίνης δεν αποτελεί ‘κοινό μυστικό’ μόνο μεταξύ των κορυφαίων αθλητών, αλλά έχει διεισδύσει επικίνδυνα ακόμα και στον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Εδώ και χρόνια ο Αμερικάνικος Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει ζητήσει τον έλεγχο όλων των προϊόντων που περιέχουν εφεδρίνη, καθώς νέα στοιχεία απέδειξαν ότι η ουσία αυτή ευθύνεται για το θάνατο πολλών ατόμων στις ΗΠΑ. Παράλληλα, ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) της χώρας μας, έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια ελέγχους σε αποθήκες, καταστήματα προϊόντων υγιεινής διατροφής και γυμναστήρια, μετά κυρίως από τις επισημάνσεις του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών ότι προϊόντα με μεγάλες δόσεις εφεδρίνης και καφεΐνης πωλούνται ανεξέλεγκτα ως συμπληρώματα διατροφής που βοηθούν στην απώλεια βάρους και στην αύξηση της αθλητικής απόδοσης. Αν λοιπόν προβληματίζεστε με παραπάνω κιλά, κατανοήστε πως ο μόνος τρόπος να τα χάσετε χωρίς να κινδυνέψει η υγεία σας ή η τσέπη σας, είναι η αλλαγή του τρόπου διατροφής, που συντελείται αργά και σταδιακά και βέβαια η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας μέσα από ψυχαγωγικά σπορ ή προγράμματα εκγύμνασης οργανωμένων γυμναστηρίων.

Κοροδήμα Μαρίλη Ιατρός"

ΔΗΜΗΤΡΑ Ζ.